Türkiye’nin dünyaca ünlü ilk kadın ressamı Mihri Rasim Açba’nın hayatını ve uluslararası kariyerini konu alan, yönetmenliğini Berna Gençalp’in yaptığı Kim Mihri belgeseli, 59. Antalya Altın Portakal Film Festivali Ulusal Belgesel Film Yarışmasında “En İyi Belgesel Film” ödülü aldı.

Fark Yaratanlar’ın bu bölümünde; konuklarımız "Mihri Rasim Açba" kitabının yazarı Mahinur Tuna ve "Kim Mihri" belgeselinin yazarı ve yönetmeni Berna Gençalp ile Türkiye’nin dünyaca ünlü ilk kadın ressamı Mihri Rasim Açba’nın hayatını ve uluslararası kariyerini konuştuk.

Abhaz olan Mihri Rasim Müşfik Açba (1886–1954), ilk kadın ressamlarımızdandır. Babasının II. Abdülhamid’in Sağlık Bakanı, halasının da Sultan’ın eşlerinden biri olması nedeniyle ayrıcalıklı bir çevrede büyür. Saray ressamı Zonaro’dan resim dersleri alır.

1900’lü yılların başında İstanbul’dan ayrılıp Roma’ya ve daha sonra Paris’e giderek eğitimini sürdürür. Portre ressamlığı yapar. İlk evliliğini Müşfik Bey (İnegöllü) ile yapar.

İstanbul’a dönünce Osmanlı Devleti tarafından üniversite seviyesindeki İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’nin (Kızlar İçin Güzel Sanatlar Okulu) 1914’te kurulmasına önayak olur. Avrupa’da bile pek çok ülkede henüz kadınlar devlet akademilerine öğrenci olarak resmen kabul edilmezken Mihri, İstanbul’daki bu okulun ilk kadın yöneticisi ve öğretmenidir. Kız öğrencilere ilk defa şehrin sokaklarında, açıkhavada resim yaptıran; kız öğrencilerin çıplak modelle çalışmasını sağlayan; kadın ressamları ilk kez toplu bir sergi açmaya teşvik eden kişi hep odur. Yakın dostu Tevfik Fikret’in ölümünün hemen ardından yüzünün maskını alması da bu ülke için ilktir. İstanbul’da Bomonti’deki evini atölye ve sergi mekanı olarak kullanan da Mihri’dir.

Mihri 1920’li yıllarda Roma’ya, oradan da New York’a taşınır. 1928’de New York’taki Maziroff Galeri’de resimleri sergilenir. 1950’li yıllarda ABD’de hayata gözlerini yumar. Bir portre sanatçısı olarak Atatürk, F. D. Roosevelt, Edison, Edwin Markham, D’anunzio gib isimlerin resmini yapmış olan ve profesyonel hayatının büyük bölümünü Avrupa ve Amerika’da geçirmiş olan Mihri’nin eserlerinin pek çoğu bugün kayıp.