Kafkas sürgününün 159’uncu yıldönümü anma etkinliklerinin düzenleneceği 21 Mayıs 2023’te Babalı sahilleri aynı zamanda çok görkemli, çok hüzünlü bir anıtın da açılışına tanıklık edecek. Babalı sahili daha önce 300 zeytin fidanı dikilerek ağaçlandırılmış, sahilde anıtın yükseleceği alan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından kamulaştırılarak sürgün anıtı için uygun hale getirilmişti. Gelinen noktada, Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim görevlisi Doçent Ceyhun Konak ve öğrencilerinin 3 ay süren yoğun çalışmalarıyla, 6 ton metal kullanılarak yapımı tamamlanan ve 8 metre yüksekliğindeki boyutuyla Türkiyenin en büyük anıtları arasında yer alacak Kafkas sürgün anıtı son halini aldı.
Konak’ın kendi sözleriyle; yurdundan edilmiş kafkas halklarının gelecekte kendilerine yurt edinecekleri yeni yerlere göç etmek zorunda bırakılması, Karadeniz’i aşıp Babalı sahiline ulaşabilmiş yorgun ama mağrur bir Kafkas kadınının yarı hüzünlü, yarı umutlu duruşunda anıtlaştırıldı.
Kocaeli Abhaz Derneği başkanı Hasan Konca ve çalışma arkadaşlarının uzun soluklu ve yoğun emeklerinin sonucu olan Kafkas sürgün anıtı bu yılki anma etkinliklerinde Kafkas diasporasıyla hüzünlü olduğu kadar mağrur bir buluşma için artık hazır.
Karaağaç Abhaz mezarlığının da bulunduğu Babalı sahili, sürgünü anma etkinleri kapsamında Karadeniz’in iki yakasına da çiçek bırakılması kararının alındığı 1993 yılı itibarıyla her 21 Mayıs’ta Kafkas diasporasının yüreğinin birlikte attığı bir sembol halini aldı.
Aslında Babalı sahili ve Kefken çok daha önce, dil ve tarih araştırmacısı Ömer Beygua’nın sözlü anlatımlar üzerinden kaleme aldığı, sürgünde yaşanan acıların ve Elif’in ağıtının yer aldığı “Kafkas Gerçekleri” kitabıyla bir nevi hafıza mekanı özelliği kazanmıştı.
Elif’in de içinde bulunduğu Abhazlar’ın yaşadığı bu çok trajik olay 1864 sürgününde Bulgaristan’ın Varna kıyılarına zorunlu göçe zorlanan ve 1877 – 1878 Osmanlı Rus harbinden sonra bir kez daha göçe zorlanarak bu kez rotasını Kefken limanı olarak belirleyen soydaşlarımızın hikayesidir.
Ömer Beygua’nın ifadeleriyle; ‘’Gemiciler boşaltır insanları bir yük gibi, her biri birer çuval misali atılır sahile. Kefken can pazarıdır. Her ağacın altı, her mağaranın dibi, her kum tanesinin üstü bitkin bedenlere mekan olur. Hırçın dalgalar şamar gibi kovukları döverken açlıktan ve hastalıktan bir gecede 400 insan ölür.’’
Bu trajedinin ve başka başka sahillerde, başka başka coğrafyalarda yaşanmış çok sayıdaki kafkas sürgün trajedisinin içimizde kopardığı fırtına, yüreğimizde yarattığı yangın şair Ünal Akbulut’un “Elif’in Gözyaşı ve Feryadı” şiirinin son mısralarında karşılık buluyor;
Elif hala sesini bekler Basla köprüsü
Açamgur teli sensiz, sana ağlıyor Elif
Sürgünlere dolaşan saçlarının örgüsü
Sarmaşıklarda bizi sana bağlıyor Elif
Bizim için bu denli önemli tarihi anlamlarla yüklü, bunca yıldır Kafkas diasporasının yoğun duygularına ev sahipliği yapmış Babalı sahili 21 Mayıs’ta bu çok görkemli anıtla taçlanacak. Kafkas halklarının bütün şartlarda ve bulundukları tüm coğrafyalarda var olmaya devam etme iradesi ve onurlu kimlik bilinci bu sürgün anıtıyla Babalı sahilinde, Abhaz mezarlığının yanıbaşından göğe yükselecek. Emeği geçen herkese ayrı ayrı şükranlarımızı, saygılarımızı sunuyoruz.
Bu büyük günde bize düşen, sürgün anıtının bizi kucaklamayı hasretle bekleyen kolları altında bir araya gelmek ve birlikte aynı ufka kenetlenmek, gözlerimizi bile kırpmadan!
Abhaz İş İnsanları Derneği
